علل پرداخت های غیررسمی در بخش سلامت از دیدگاه پزشکان، سیاست گذاران و بیماران: مطالعه ی کیفی

در سال های اخیر بحث رابطه ی مالی پزشک و بیمار و مسائلی هم چون پرداخت های غیررسمی به عنوان کاری غیراخلاقی ولی جاری در بخش سلامت اکثر کشورهای جهان از جمله جمهوری اسلامی ایران مطرح شده است که تهدیدی برای اعتبار حرفه ی پزشکی محسوب می شود. این پرداخت ها در نقاط مختلف جهان می تواند علت های خاص خود را داشته باشد. هدف این پژوهش بررسی علل و چگونگی پرداخت های غیررسمی در بیمارستان های شهر کرمان در سال 1390 بود. این مطالعه با استفاده از روش پژوهش کیفی و از طریق مصاحبه های نیمه ساختارمند انجام شده است. مصاحبه های هدفمند با استفاده از یک نمونه ی هدفمند متشکل از 45 نفر از بیماران، پزشکان و سیاست گذاران در شهرستان کرمان در ایران در سال 1390 انجام شد. این مطالعه با مجوز کمیته ی اخلاق پزشکی دانشگاه و تکمیل فرم رضایت از مصاحبه شوندگان انجام شد. در این مطالعه در خصوص دلایل پرداخت های غیررسمی از مصاحبه شوندگان سؤالاتی پرسیده شد و داده ها با استفاده از تحلیل محتوا مورد آنالیز قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که دلایل متعددی برای پرداخت های غیررسمی وجود دارد که شامل عوامل فرهنگی، عوامل مرتبط با کیفیت و عوامل قانونی است. دلایلی نیز برای دریافت های غیررسمی توسط پزشکان کشف شد که شامل عوامل مربوط به تعرفه ها، عوامل ساختاری، عوامل اخلاقی و هم چنین نشان دادن مهارت و شایستگی ارائه کنندگان خدمات است. مطالعه ی حاضر منتج به ارائه ی دلایلی برای پرداخت های غیررسمی شد و اکثر دلایلی که کشف شد، شباهت زیادی با نتایج مطالعات سایر کشورهای جهان دارد؛ به این ترتیب که نشان داد که بودجه ی ناکافی نظام سلامت و پرداخت های رسمی ناکافی به پزشکان، از مهم ترین عوامل مرتبط با عرضه هستند که منجر به پرداخت های غیررسمی می شوند. اما با توجه به این که مطالعات کیفی معمولاً دلایل احتمالی را کشف می کنند، بنابراین، برای بیان قطعی علل به مطالعات بیش تر نیاز است.